Tekorten bij politie houden nog jaren langer aan dan gedacht

• Remco Andringa

  redacteur Politie en Justitie

De capaciteitsproblemen bij de politie houden nog jaren langer aan dan gedacht. De politie hoopte in 2025 weer op sterkte te zijn, maar verwacht nu dat er in 2027 nog altijd een tekort is van 1500 agenten.

Op verzoek van de NOS leverde de politie gegevens over de huidige onderbezetting en de prognose voor de komende jaren. Daaruit blijkt een aanhoudend tekort aan personeel bij het operationele deel van de politie: in de basisteams (het "blauw op straat"), bij de recherche, de informatie-afdelingen en bij sommige specialistische diensten.

Op dit moment heeft de politie bijna 1800 politiemensen minder dan gepland, op een totaal van 48.000 operationele medewerkers.

In 2027 is deze onderbezetting nauwelijks minder, terwijl de politie juist hoopte om dan al lang weer uit de rode cijfers te zijn.

Bekijk hier de verwachte tekorten per politie-eenheid voor de komende jaren:

Dat het niet lukt om de capaciteitsproblemen op te lossen, heeft volgens de politie meerdere oorzaken.

Ten eerste loopt de politie leeg door vergrijzing. De komende periode gaan er ieder jaar zo'n 1500 (operationele) politiemensen met pensioen. Die plekken moeten allemaal opgevuld worden met nieuw personeel.

Maar de krapte op de arbeidsmarkt is groot, wat het aannemen van nieuwe, ervaren mensen bemoeilijkt. Bovendien stappen meer politiemedewerkers dan voorheen over op een nieuwe baan. Er is nu veel concurrentie van andere werkgevers. Het binnenhalen van zij-instromers, zoals financieel specialisten, lukt maar ten dele.

Politieacademie zit vol

Tegelijkertijd wil de politie juist uitbreiden. Er is ruimte voor 1400 extra agenten. De politie mag de komende jaren groeien naar 49.500 operationele medewerkers. Daarmee is het totaal aantal vacatures groter dan ooit.

Om die reden leidt de politie ook meer nieuwe agenten op dan ooit. Vanaf komend jaar zit de politieacademie met 2500 aspiranten per jaar helemaal vol. De basisopleiding is verkort om sneller agenten te kunnen afleveren. Nog meer agenten opleiden dan nu al gebeurt, kan volgens de politie niet.

Door de groei, de onzekere arbeidsmarkt en het feit dat de nieuwe aanwas pas over een paar jaar volledig inzetbaar is, blijft er steevast een tekort van zo'n 1500 agenten. Het gaat om een tekort op de huidige formatie; eigenlijk zegt de politie nog veel meer personeel nodig te hebben om al het werk aan te kunnen.

Uitlenen van agenten

Het personeelsgebrek bij de politie speelt op allerlei niveaus, blijkt uit de meest recente cijfers. Door heel Nederland zijn er basisteams onderbezet. Deze lokale teams bestaan onder meer uit wijkagenten en uit agenten die op 112-meldingen afgaan.

In Hoofddorp bijvoorbeeld heeft de politie momenteel 17 mensen minder dan begroot. Zoetermeer mist maar liefst 27 agenten en Heerlen heeft er 21 te weinig. Het gaat hier steeds om teams met ruimte voor zo'n 150 medewerkers, dus gemiddeld ontbreekt vijftien procent van de dienders.

Daar komt het uitlenen van agenten aan andere eenheden bovenop. Zo moesten dit jaar in Den Haag veel agenten uit andere delen van het land worden ingezet vanwege de vele demonstraties.

Ook voetbalwedstrijden vergen veel personeel, net als de beveiliging tijdens bijvoorbeeld het Marengo-proces. Daarnaast zijn er op sommige plekken veel zieken en is de politie een hoop tijd kwijt aan de ruim 100.000 meldingen per jaar over mensen met verward gedrag.

Gaten vullen

Het gevolg is dat overal personeel wordt weggehaald om gaten te vullen. Wijkagenten draaien noodgedwongen mee op andere diensten. De zogeheten 'flexteams', een soort bijspringteams voor de lokale politie, zijn grotendeels leeggetrokken.

Ook de districtsrecherche, die kleinere criminaliteit onderzoekt, is op de meeste plaatsen permanent onderbezet. Bij de regionale recherche, die zich richt op de zwaardere vormen van criminaliteit, is het al niet veel beter.

Eenheden als Amsterdam, Midden-Nederland en Oost-Nederland hebben elk bijna 100 rechercheurs minder dan voorzien, zo'n 10 procent van het beoogde totaal.

Bekijk hier de huidige personeelstekorten bij de basisteams en de recherche:

Andere grote tekorten zijn er bij een aantal specialistische diensten, zoals de Dienst Infrastructuur (de politie op onder andere de weg en het spoor) en de Dienst Specialistische Operaties. Deze laatste afdeling houdt zich onder meer bezig met het afluisteren van verdachten en undercoveracties.

Omdat er bij sommige politieafdelingen op papier juist iets te veel personeel is, heft dat een klein deel van de tekorten op.

Steeds nieuwe eisen

De gevolgen van de aanhoudende capaciteitsproblemen zijn groot, zegt Liesbeth Huyzer, lid van de korpsleiding. "Aangiften blijven liggen omdat we steeds weer een nieuwe prioriteit hebben. Op de langere termijn gaat dat ten koste van onze betrouwbaarheid. Daar maak ik me echt zorgen over."

De huidige malaise is een erfenis uit het verleden, legt ze uit. Eerst is er stevig bezuinigd op de politie, om er vervolgens weer geld bij te stoppen. "Door het grillige beleid van afbouwen en daarna weer opbouwen lopen we achter de feiten aan."

Ze hoopt dan ook dat een volgend kabinet in staat is om langer vooruit te kijken dan één regeerperiode, en dat de politiek niet steeds nieuwe eisen stelt, zoals acuut meer wijkagenten of een hardere aanpak van discriminatie. "Want dat betekent dat we mensen steeds ergens anders vandaan moeten halen."

Nóg meer agenten aanstellen, zoals de 10.000 extra die de PVV al jaren wil, is volgens haar geen oplossing. "We hebben nu gevraagd om geld voor betere middelen en voor digitalisering. Dat gaat het werk efficiënter en effectiever maken."